Katedra Geografii Wyższej Szkoły Pedagogicznej powstała w 1995 r. z inicjatywy dr hab. Aleksandry Kowalczyk, której powierzono funkcję kierownika. Katedra liczyła wówczas 3 pracowników naukowo-dydaktycznych: profesora nadzwyczajnego (dr hab. Aleksandra Kowalczyk) i 2 adiunktów (dr Roman Dysarz i dr Paweł Pomianowski). Jednostka, obok Instytutu Biologii, wchodziła w skład Wydziału Matematyki i Techniki, a od 1996 r. – Wydziału Matematyki, Techniki i Nauk Przyrodniczych. Do momentu uruchomienia kierunku geografia, pracownicy Katedry prowadzili zajęcia dydaktyczne na kierunkach: biologia oraz technika. W tym czasie, na tzw. drugim etacie, podjął pracę dr hab. Zygmunt Babiński.

Ryc 1. Budynek Instytutu Geografii UKW przy ul. Mińskiej 15 
A – widok od strony Kanału Bydgoskiego, B – widok od strony północnej

Dzięki staraniom dr hab. Aleksandry Kowalczyk, i wsparciu JM Rektora oraz Senatu UKW, Katedra Geografii otrzymała w październiku 1998 r. zgodę Ministra Edukacji Narodowej na uruchomienie studiów geograficznych z dwiema specjalnościami: geografia fizyczna i geografia turystyki. Pierwszy rok akademicki rozpoczął się ze względów organizacyjnych z miesięcznym opóźnieniem, tj. 1 listopada 1998 r. Kształcenie podjęło 67 studentów na studiach stacjonarnych i aż 150 studentów na studiach niestacjonarnych, co stanowi jednoznaczny dowód trafności oferty dydaktycznej w stosunku do potrzeb regionu kujawsko-pomorskiego. Kadrę Katedry Geografii stanowili: profesor tytularny – Wiesław Maik, trzech profesorów uczelnianych – dr hab. Zygmunt Babiński, dr hab. Aleksandra Kowalczyk i dr hab. Andrzej Rachocki oraz 2 adiunktów, asystent i starszy wykładowca. Od początku funkcjonowały dwa zakłady naukowe: Zakład Geografii Fizycznej i Ochrony Krajobrazu (kierownik – dr hab. Andrzej Rachocki) oraz Zakład Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej (kierownik – prof. dr hab. Wiesław Maik).

W roku akademickim 1999/2000 Katedrę Geografii opuścili prof. dr hab. Wiesław Maik i dr hab. Andrzej Rachocki, który przez kolejne pięć lat prowadził zajęcia dydaktyczne w ramach umów zleconych. W celu uzupełnienia minimum kadrowego, zatrudniono na etatach profesorskich 2 samodzielnych pracowników naukowo-dydaktycznych: dr hab. Krzysztofa Błażejczyka oraz dr hab. Zbigniewa Rykla, którym powierzono kierownictwo w/w dwóch zakładów. Najmłodszą kadrę uzupełnił 1 magister. Katedra liczyła wówczas 10 pracowników naukowo-dydaktycznych i referenta. Rozpoczęcie roku akademickiego zbiegło się z powołaniem Zakładu Hydrologii i Ochrony Wód (kierownik – dr hab. Zygmunt Babiński, prof. WSP), na mocy Zarządzenia Rektora UKW nr 54/98/99 z dn. 19.07.1999 r.

Ryc. 2. Fragment wnętrza Biblioteki Geograficznej

W kolejnym roku akademickim (2000/2001), w miejsce prof. dr hab. Wiesława Maika, zatrudnienie podjął prof. dr hab. Jana Szupryczyński, co pozwoliło na utrzymanie zdolności prowadzenia kierunku magisterskiego. Ponadto zatrudniono kolejnego adiunkta (specjalisty z zakresu geografii społeczno-ekonomicznej) i asystenta. Z dniem 15 grudnia 2000 r., JM Rektor WSP prof. dr hab. Andrzej de Tchorzewski powołał na stanowisko kierownika Katedry Geografii dr hab. Zygmunta Babińskiego, prof. WSP. Rozpoczęcie roku akademickiego 2001/2002 zaowocowało przyjęciem do pracy 2 samodzielnych pracowników naukowo-dydaktycznych: architekta – dr hab. inż. Barbarę Sierecką-Nowakowską i dr hab. Zbigniewa Śnieszko, specjalizującego się w geografii fizycznej. Ponadto zatrudniono: na stanowisku adiunkta – doktora z zakresu klimatologii; na stanowisku starszego wykładowcy – doktora, specjalisty z geografii turystyki oraz 4 asystentów. Wzrost liczebności kadry naukowo-dydaktycznej (18 pracowników naukowo-dydaktycznych oraz 1 bibliotekarz), umożliwił powołanie, z dniem 1 października 2001 r., Zakładu Geografii Turystyki (kierownik – dr hab Aleksandra Kowalczyk, prof. WSP). Jednocześnie, Katedrę Geografii Wyższej Szkoły Pedagogicznej przekształcono w Instytut Geografii Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego (Zarządzenie Rektora nr 41/2000/2001 z dn. 25.07.2001 r.). Rozwój kadrowy specjalistów z zakresu geografii społeczno-ekonomicznej umożliwił utworzenie trzeciej specjalności o wskazanej nazwie, na kierunku geografia.

W roku akademickim (2002/2003) zaszły kolejne zmiany kadrowe, co niestety potwierdziło dużą jej płynność i niestabilność. W celu wzmocnienia składu samodzielnych pracowników naukowo-dydaktycznych, zatrudniono prof. dra hab. Andrzeja Matczaka z Uniwersytetu Łódzkiego (na tzw. drugim etacie) i dr hab. Macieja Kumora z Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy (w wymiarze ½ etatu). Natomiast, w sesji letniej 2003 r., zmniejszono wymiar zatrudnienia prof. dr hab. Janowi Szupryczyńskiemu (do ½ etatu), ze względu na przejście na pełen etat do UMK w Toruniu. Ponadto, zatrudniono specjalistę z zakresu nauk rolniczych i gleboznawstwa – dra hab. Mieczysława Wojtasika, prof. AB. W tym czasie rozpoczęła pracę dr hab. Margarita Ilieva, specjalistka z zakresu geografii ekonomicznej, mianowana na profesora AB. Zatrudnienie adiunkta i 2 asystentów spowodowało, że Instytut Geografii, pomimo zmian kadrowych utrzymał swój liczebny skład na poziomie 21 osób. Rok akademicki zakończył się pierwszą w historii promocją 42 magistrów geografii, absolwentów studiów stacjonarnych i niestacjonarnych. W dniu 31 marca 2003 r. likwidacji uległ najstarszy zakład Instytutu Geografii – Zakład Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Planowania Przestrzennego (po odwołaniu kierownika – dra hab. Zbigniewa Rykla), a w jego miejsce powołano: Zakład Geografii Zrównoważonego Rozwoju (kierownik – dr Roman Dysarz) oraz Zakład Kształtowania Krajobrazu i Planowania Przestrzennego (kierownik – dr hab. inż. Barbara Sierecka-Nowakowska). W rezultacie wskazanych zmian w Instytucie Geografii funkcjonowało łącznie pięć zakładów naukowych.

Rok akademicki 2003/2004 rozpoczął się przygotowaniami do akredytacji kierunku geografia, która odbyła się w dniach 26-28 listopada 2003 r. Wówczas, głównym celem Jednostki było posiadanie w składzie kadrowym 8 samodzielnych pracowników naukowo-dydaktycznych, oraz funkcjonowanie Laboratorium Sedymentologiczno-hydrochemiczno-gleboznawczego i terenowej stacji naukowo-badawczej. Pierwsza akredytacja zakończyła się 2-letnim okresem warunkowego prowadzenia kierunku geografia. W końcu tego roku akademickiego kadrę wraz z nowo zatrudnionym adiunktem i asystentem stanowiło 23 pracowników etatowych i 3 techniczno-administracyjnych. W 2004 r. dr hab. Zygmunt Babiński otrzymał z rąk Prezydenta RP nominację na profesora tytularnego, pierwszą w historii Instytutu Geografii Akademii Bydgoskiej.

Ryc. 3. Laboratorium sedymentologiczno-hydrochemiczno-gleboznawcze Instytutu Geografii UKW

W roku akademickim 2004/2005 uzupełniono wakaty samodzielnych pracowników naukowo-dydaktycznych o dr hab. Anatolija Melnyka, prof. AB (z Uniwersytetu Franko we Lwowie) i dr hab. Zbigniewa Taylora, prof. AB (z IG i PZ PAN w Warszawie). Ponadto, dr hab. Krzysztof. Błażejczyk uzyskał tytuł profesora tytularnego, a prof. dr hab. Zygmunt Babiński profesora zwyczajnego AB. Zatrudnienie 2 kolejnych adiunktów i 2 asystentów sprawiło, że pod koniec tego roku Instytut Geografii zatrudniał już 28 pracowników naukowo-dydaktycznych, i jak w poprzednim okresie, 3 pracowników techniczno-administracyjnych. W wyniku zmian kadrowych, 1 października 2004 r., utworzono Zakład Badań Czwartorzędu (kierownik – dr hab. Zbigniew Śnieszko) i reaktywowano Zakład Geografii Społeczno-Ekonomicznej (dr hab. Zbigniew Taylor). Z kolei, wraz z odejściem do Akademii Techniczno-Rolniczej dr hab. inż. Barbary Siereckiej-Nowakowskiej, Zakład Kształtowania Krajobrazu i Planowania Przestrzennego uległ likwidacji. Należy także podkreślić niezwykle ważny fakt – z dniem 1 września 2005 r. Akademia Bydgoska została przekształcona w Uniwersytet Kazimierza Wielkiego.

Z początkiem roku akademickiego 2005/2006, Instytut Geografii UKW złożony z sześciu zakładów, zatrudniał 31 pełnoetatowych pracowników w tym: 3 profesorów tytularnych, 5 profesorów uczelnianych, 6 adiunktów, 10 asystentów, 2 starszych wykładowców, 1 referenta, 1 bibliotekarza, 1 laboranta i 2 pracowników technicznych. Wśród pracowników naukowo-dydaktycznych było trzech obcokrajowców: z Bułgarii, Ukrainy i Rosji. Ponadto, w Instytucie pracował jeden profesor tytularny na II etacie. Ten skład kadrowy został pozytywnie zaopiniowany podczas powtórnej wizytacji Państwowej Komisji Akredytacyjnej, która dokonała oceny Jednostki 1 grudnia 2005 r. i uznała, że Instytut Geografii spełnia wszelkie wymogi stawiane jednostkom naukowo-dydaktycznym i wyznaczyła kolejną ocenę dopiero po pięciu latach, a więc na koniec 2010 r. Wskazany termin akredytacji spowodował, że prof. dr hab. Zygmunt Babiński, pomimo objęcia z dniem 1 września 2006 r. funkcji Prodziekana ds. Nauki i Współpracy Wydziału Nauk Przyrodniczych UKW, w dalszym ciągu pełnił obowiązki dyrektora Instytutu Geografii. Dopiero 1 marca 2006 r. ponownie dyrektorem została prof. Aleksandra Kowalczyk, czemu towarzyszyła zmiana na stanowisku zastępcy dyrektora. Obowiązki te, od dra Romana Dymarza, przejął dr Mirosław Więcław. Pod koniec roku akademickiego zrezygnował z dalszej współpracy z Instytutem prof. dr hab. Zbigniew Taylor, a na jego miejsce (do końca roku akademickiego) zatrudnienie podjął dr hab. Roman Rudnicki z UMK. Towarzyszyła temu (z dniem 1 kwietnia 2006 r.) zmiana na stanowisku kierownika Zakładu Geografii Społeczno-Ekonomicznej.

W roku akademickim 2006/2007 Instytut Geografii funkcjonował w ośmioosobowym składzie kadry profesorskiej, przy współpracy z 8 adiunktami i 11 asystentami. Taki skład osobowy gwarantował prawidłowy rozwój Jednostki. Niestety, w ostatnim miesiącu tego roku akademickiego, z zatrudnienia zrezygnował prof. Krzysztof Błażejczyk (z powodu przejścia do UW), a ponadto dr hab. Aleksandra Kowalczyk, prof. nadzw. UKW odeszła na emeryturę. To uszczuplenie stanu kadry o 2 samodzielnych pracowników naukowo-dydaktycznych spowodowało, że Instytut Geografii UKW u progu nowego roku akademickiego znalazł się w trudnej sytuacji, mogącej nawet doprowadzić do utraty prawa do prowadzenia studiów magisterskich z geografii. Jednak, dzięki staraniom ówczesnego Dziekana Wydziału Nauk Przyrodniczych – dr hab. Sławomira Kaczmarka, prof. nadzw. UKW oraz JM Rektora UKW – prof. dr hab. inż. Józefa Kubika oraz akceptacji tych działań przez prof. dr hab. r hab.raaraniom ówczesnego dwócZygmunta Babińskiego (który przebywał na zagranicznym wyjeździe służbowym), zdołano zatrudnić późniejszych profesorów UKW: dr hab. Mirosława Błaszkiewicza i dr hab. Jana Matuszkiewicza z Instytutu Geografii i PZ PAN w Warszawie oraz dr hab. Stanisława Lisickiego z Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie. Niezwykle ważnym wydarzeniem w życiu Instytutu Geografii było uzyskanie (25 maja 2007 r.), stopnia naukowego doktora przez mgr Danutę Szumińską, która obroniła dysertację doktorską, napisaną pod kierunkiem prof. dr hab. Zygmunta Babińskiego, przed Radą Naukową Instytutu Geografii UMK w Toruniu. Tym samym zapoczątkowała rozwój naukowy średniej kadry pracowników naukowo-dydaktycznych.

Rozpoczynający dziesięciolecie istnienia Instytutu Geografii rok akademicki 2007/2008, dzięki wskazanej wyżej inicjatywie Władz Uczelni, rozpoczął się z pełną obsadę kadrową. Równolegle do zmian kadrowych nastąpiły zmiany w kierownictwie, zarówno Instytutu, jak i jego zakładów. Od 1 października 2007 r. funkcję dyrektora Instytutu przejął (po prof. Aleksandry Kowalczyk) dr Mirosław Więcław, natomiast kierownikami poszczególnych zakładów zostali: Geografii Fizycznej i Ochrony Krajobrazu – dr hab. Jan Marek Matuszkiewicz; Hydrologii i Ochrony Wód – prof. dr hab. Zygmunt Babiński; Geografii Turystyki – dr Maria Dombrowicz; Geografii Zrównoważonego Rozwoju – dr Roman Dysarz; Badań Czwartorzędu – dr hab. Stanisław Lisicki, zaś Zakład Geografii Społeczno-Ekonomicznej, z powodu braku samodzielnego pracownika, ponownie został zawieszony. Wymiernym efektem postępującego procesu rozwoju kadry pracowników naukowo-dydaktycznych była publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgra Rafała Gotowskiego (z zakresu geografii społeczno-ekonomicznej, promotor – prof. dr hab. Andrzej Matczak), która odbyła się 30 czerwca 2008 r. na Uniwersytecie Łódzkim.

Nowy rok akademicki (2008/2009) zbiegł się ze zmianami w składzie kadry pracowników naukowo-dydaktycznych oraz zmianami administracyjnymi. Na stanowisko dyrektora Instytutu powrócił prof. dr hab. Zygmunt Babiński, zaś zastępcą dyrektora został dr Mirosław Więcław. Ponadto długoletni pracownik i kierownik Zakładu Zrównoważonego Rozwoju – dr Roman Dysarz przeszedł na emeryturę, a Jego funkcję przejął dr Hubert Rabant. Również w tym roku przekształcono Zakład Geografii Zrównoważonego Rozwoju w Zakład Numerycznych Analiz Przestrzeni, którego kierownikiem został dr inż. Kazimierz Harłoziński, oraz stanowisk kierownika Zakładu Geografii Społeczno-Ekonomicznej powierzono dr hab. Margaricie Iliewej, prof. nadzw. UKW. Niestety, niepokojącym zjawiskiem była utrzymująca się już od szeregu lat tendencja zmniejszania się liczby zainteresowanych studiami niestacjonarnymi z geografii (do 30 osób). Istotną w tym względnie rekompensatą był udany nabór (166 studentów) na studia pierwszego stopnia – kierunek turystyka i rekreacja Kierunek ten (otwarty z dniem 1 października 2008 r., dzięki niemal dwuletnim staraniom dr hab. Aleksandry Kowalczyk, prof. nadzw. UKW i wsparciu kadry Instytutu Kultury Fizycznej) posiadał dwie specjalności: gospodarkę turystyczną i rekreację ruchową, dedykowane studentom stacjonarnym i niestacjonarnym.

W roku akademickim 2009/2010 kontynuowano uzupełnianie składu kadry pracowników naukowo-dydaktycznych. Zatrudniono następujące osoby: prof. dr hab. Jana Falkowskiego, dr Marcina Hojana, dr Hannę Michniewicz-Ankiersztajn, mgr Sylwię Barwińską. Natomiast w tym czasie, we wrześniu 2009 r., zmieniła Uczelnię dr Małgorzata Pisarska-Jamroży. W marcu 2010 r. Rada Instytutu Geografii pozytywnie zaakceptowała wniosek o uruchomienie nowego i jednocześnie nowatorskiego kierunku studiów inżynierskich (3,5-letnich) o nazwie rewitalizacja dróg wodnych. Ze względu na fakt, że taki kierunek studiów nie był określony w wykazie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Instytut Geografii musiał ubiegać się o jego wpisanie do stosownego rejestru i opracować standardy kształcenia dla proponowanego kierunku.

W roku akademickim 2010/2011 zaznaczył się dalszy rozwój naukowy kadry Instytutu Geografii. Pomyślne zakończyły się trzy przewody doktorskie, a mianowicie mgr Adama Krupy przed Radą Naukową IGiPZ im. Stanisława Leszczyckiego PAN w Warszawie (7 grudnia 2010 r., promotor – prof. dr hab. Jan Szupryczyńskir hab.otor prof.ię ii taki kierunek studiów nie był okreslony ); mgr Alicji Goni przed Radą Naukową Wydziału Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego (25 stycznia 2011 r., promotor – prof. dr hab. Andrzej Matczakr hab.otor - prof.) oraz mgr Iwony Józefowicz przed Radą Naukową IGiPZ im. Stanisława Leszczyckiego PAN w Warszawie (29 marca 2011 r., promotor – dr hab. Zbigniew Taylorhab.). W ten sposób Instytut Geografii UKW, przed wizytacją Państwowej Komisji Akredytacyjnej wiosną 2011 r., posiadał: 4 profesorów tytularnych (w tym 1 z Ukrainy), 4 profesorów uczelnianych (w tym 1 z Bułgarii), 11 doktorów, 7 magistrów – łącznie 26 pracowników naukowo-dydaktycznych oraz pracownika administracyjnego, laboranta i 2 bibliotekarzy. Z dniem 1 marca. 2011 r. zatrudniono dr hab. Annę Dłużewską, prof. nadzw. UKW, która od października kolejnego roku akademickiego została kierownikiem Zakładu Geografii Turystyki. W kwietniu 2011 r. odbyła się wizytacja Państwowej Komisji Akredytacyjnej na kierunku geografia. Instytut Geografii został pozytywnie oceniony i uzyskała akredytacje na okres 5 lat. Z dniem 3 października 2011 r., w wyniku podziału Wydziału Nauk Przyrodniczych, powstał Wydział Kultury Fizycznej, Zdrowia i Turystyki. Tworzyły go dwie jednostki, tj. Instytut Kultury Fizycznej oraz Instytut Geografii.

W roku akademickim 2011/2012 pomyślnie zakończyły się dwa przewody doktorskie, a mianowicie mgr Michała Habla przed Radą Naukową IGiPZ im. Stanisława Leszczyckiego PAN w Warszawie (w kwietniu 2012 r., promotor – prof. dr hab. Zygmunt Babiński); mgr Mirosława Rurka przed Radą Naukową Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego (w czerwcu 2012 r., promotor – dr hab. Zbigniew Śnieszko, prof. nadzw.).

Także w tym roku akademickim odbyły się wybory władz dziekańskich Wydziału Kultury Fizycznej, Zdrowia i Turystyki. Dziekanem Wydziału, na kadencję 2012-2016, został prof. dr hab. Zygmunt Babiński Natomiast, na pełniącego obowiązki Dyrektora Instytutu Geografii powołano dr Mirosława Więcława, który dotychczas pełnił funkcję Zastępcy Dyrektora. W styczniu 2012 r., stosunek pracy rozwiązał dr hab. Stanisław Lisicki, prof. nadzw., a na pełniącego funkcję kierownika Zakładu Badań Czwartorzędu powołano dr Adama Krupę. Od semestru letniego roku akademickiego 2011/2012 został uruchomiony kierunek rewitalizacja dróg wodnych. W celu zapewnienia kadry do minimum kadrowego tego kierunku, od kwietnia 2012 r. zatrudniono dr hab. inż. Wiesława Galora, specjalistę w zakresie budownictwa żeglugi i nawigacji.

W roku akademickim 2012/2013 mgr Tomasz Giętkowski obronił pracę doktorską (UG, listopad 2012 r., promotor – dr hab. Aleksandra Kowalczyk, prof. nadzw.) W grudniu 2012 zatrudniono prof. dr hab. inż. J. Dziopaka, specjalistę w zakresie inżynierii i ochrony środowiska. W marcu 2013 r. zmieniły się władze dyrektorskie. Dyrektorem została dr hab. Anna Dłużewska, prof. nadzw., a zastępcą dyrektora dr Alicja Gonia. W strukturze organizacyjnej Instytutu Geografii, od lutego 2012 r., Zakład Hydrologii i Ochrony Wód zastąpiła Katedra Rewitalizacji Dróg Wodnych, której kierownikiem został prof. dr hab. Zygmunt Babiński. We wrześniu 2013 r. dr hab. Anna Dłużewska, prof. nadzw. UKW zrezygnowała ze stanowiska Dyrektora Instytutu i z tego względu od pierwszego października 2013 r. pełniącą obowiązki dyrektora została Pani dr Alicja Gonia. Do grona pracowników Instytutu Geografii UKW dołączyli: dr hab. Zbigniew Podgórski, dr hab. Mihkailo Grodzynskyi i dr Dominika Muszyńska-Jeleszyńska. Instytut podpisał umowę z Instytutem Historii i Stosunków Międzynarodowych w sprawie zasad prowadzenia i organizacji kierunku studiów magisterskich „Turystyka krajoznawcza i kulturowa”.

W roku 2014 w Instytucie Geografii zatrudniono dr hab. Zbigniewa Śnieszko. Z początkiem roku akademickiego 2014/2015 funkcję dyrektora objął dr hab. Zbigniew Podgórski, prof. nadzw., a dr Alicja Gonia jako zastępca dyrektora zachowała część swoich dotychczasowych obowiązków, tj. zakres kompetencji bezpośrednio związanych z dydaktyką. W styczniu 2014 r. powołano zespół zadaniowy do opracowania wniosku o uruchomienie stacjonarnych i niestacjonarnych studiów drugiego stopnia kierunku turystyka i rekreacja. We wrześniu 2014 wygasł stosunek pracy prof. dr hab. Józefowi Dziopakowi, a rozpoczął się z dr Adrianem Lubowieckim-Vikuk oraz z mgr inż. kapt. ż. ś. Grzegorzem Nadolnym. Ponadto, dokonano szeregu istotnych zmian w strukturze Instytutu (Rozporządzenie JM Rektora UKW z 2014 i ze zmianami z listopada 2016 r.), dostosowując ja do aktualnych potrzeb naukowo-badawczych i dydaktycznych. Jednostkę tworzą cztery zakłady i katedra, tj. Zakład Badań Historii Krajobrazu (kierownik – dr hab. Zbigniew Śnieszko), Zakład Geografii Społeczno-Ekonomicznej (kierownik dr hab. Margarita Ilieva, prof. nadzw. UKW), Zakład Geografii Turystyki (kierownik – dr hab. Anna Dłużewska, prof. nadzw. UKW), Zakład Geografii Fizycznej i Kształtowania Krajobrazu (kierownik – dr hab. Zbigniew Podgórski, prof. nadzw. UKW) z Pracownią Klimatologii (kierownik – dr Monika Okoniewska), oraz Katedra Rewitalizacji Dróg Wodnych (kierownik – prof. dr hab. Zygmunt Babiński, uprzednio – dr Michał Habel, a od 1 maja 2016 r. do 30 września 2016 r. – dr Hubert Rabant). W skład Katedry weszli: Laboratorium Analiz Jakości Wód Powierzchniowych (kierownik mgr Dawid Szatten), Pracownia Badań Zasobów Turystycznych i Kulturowych Dróg Wodnych (dr Maria Dombrowicz), Pracownia Nawigacji Śródlądowej i Przybrzeżnej (mgr inż. Grzegorz Nadolny, kpt. ż. ś.), Pracownia Rewitalizacji Terenów Nadrzecznych (dr Dominika Muszyńska-Jeleszyńska) oraz Pracownia Transportu i Logistyki (dr Hubert Rabant).

Przyspieszono prace bezpośrednio związane z poszerzeniem oferty dydaktycznej Wydziału. W efekcie w 2015 r. uzyskano zgodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego na uruchomienie dwóch kierunków studiów (stacjonarnych i niestacjonarnych): studiów drugiego stopnia z turystyki i rekreacji (specjalności: obsługa ruchu turystycznego i rekreacja i fitness – z partnerskim udziałem kadry Instytutu Kultury Fizycznej) oraz studiów I stopnia (inżynierskich) zarządzanie kryzysowe (specjalności: zarządzanie kryzysowe w środowisku atmosferycznym i zarządzanie kryzysowe w środowisku wodnym). Natomiast, w roku akademickim 2015/2016 uzyskano zgodą Senatu UKW na przekształcenie dotychczas prowadzonych kierunków z profilu ogólnoakademickiego na profil praktyczny. Polityka personalna prowadzona przez Władze Wydziału oraz Instytut Geografii polegała przede wszystkim na utrzymaniu dotychczasowego stanu kadrowego. Nie mniej jednak zaszło szereg zmian. Na emeryturę odeszli z dniem 30 września 2015 r.: prof. dr hab. inż. Mieczysław Wojtasik (gleboznawca). Z kolei, z dniem 30 stycznia 2016 r. wygasł stosunek pracy dr hab. Krzysztofowi Prusikowi, prof. nadzw. UKW, specjaliście z zakresu kultury fizycznej zatrudnionemu na drugim etacie. Według stanu z 20 listopada 2016 r. Instytut zatrudniał: 5 profesorów tytularnych (prof. dr hab. Z. Babiński, prof. dr. hab. J. Falkowski, prof. dr hab. M. Grodzynskyi, prof. dr hab. A. Melnyk, prof dr hab. O. Obodovskyi)prof.icz,  hab.nego oraz 2 bibliotekarzy. anych, doktorów na stanowisku adiunkta, asystentów, pracownika administracyjnego, prac; 7 profesorów uczelnianych (dr hab. E. Bendikova, dr hab. A. Dłużewska, dr hab. inż. W. Galor, dr hab. M. Ilieva, dr hab. Z. Podgórski, dr hab. E. Szkurłat, dr hab. Z. Śnieszko), 18 doktorów na stanowisku adiunkta (dr M. Dombrowicz, dr P. Gierszewski, dr T. Giętkowski, dr A. Gonia, dr R. Gotowski, dr M. Habel, dr inż. K. Harłoziński, dr M. Hojan, dr I. Józefowicz, dr A. Krupa, dr A.P. Lubowiecki-Vikuk, dr H. Michniewicz-Ankiersztajn, dr D. Muszyńska-Jeleszyńska, dr M. Okoniewska, dr H. Rabant, dr M. Rurek, dr D. Szumińska, dr M. Więcław), 5 asystentów (mgr S. Barwińska, mgr Ż. Marciniak, mgr inż. G. Nadolny, kpt. ż. ś, mgr D. Szatten, mgr A. Tychoniec), pracownika administracyjnego (mgr G. Barwińska-Szczutkowska), pracownika technicznego (mgr P. Twaróg) oraz 2 bibliotekarzy (L. Siwert, mgr I. Budzbon).

W wyborach władz dziekańskich na kadencję 2016-2020 wyłoniono nowe kierownictwo Wydziału Kultury Fizycznej, Zdrowia i Turystyki. Prof. dr hab. Zygmuntowi Babińskiemu powierzono funkcję Dziekana Wydziału, a dr. Michałowi Hablowi obowiązki Prodziekana ds. Nauki. W marcu 2016 r. wygasł stosunek pracy dr hab. Krzysztofowi Prusikowi, prof. nadzw., a w czerwcu dr Grzegorzowi Górniewiczowi. Instytut rozpoczął nabór na dwa nowe kierunki: turystka i rekreacja (studia drugiego stopnia, stacjonarne i niestacjonarne o profilu praktycznym) oraz zarządzanie kryzysowe w środowisku (studia pierwszego stopnia inżynierskie, o profilu praktycznym). W roku akademickim 2015/2016 w celu uatrakcyjnienia studiów wszystkie kierunki przeprofilowano z ogólnoakademickiego na profil praktyczny, dający studentom i przyszłym absolwentom większe szanse znalezienia zatrudnienia na rynku pracy. Z kolei, dowodem wysokiego poziomu badań naukowych prowadzonych w Instytucie Geografii, funkcjonującym w ramach Wydziału Kultury Fizycznej, Zdrowia i Turystyki (wraz z Instytutem Kultury Fizycznej) jest przyznanie po parametryzacji za lata 2013-2016 naukowej kategorii B, co odpowiada 7 pozycji w rankingu jednostek geograficznych w Polsce. Ponadto, w czerwcu 2017 r. Rada Naukowa IGiPZ im. Stanisława Leszczyckiego PAN w Warszawie nadała Dawidowi Szattenowi stopień naukowy doktora (promotor prof. dr hab. Z. Babiński, promotor pomocniczy dr M. Habel).

W dniu 7 września 2016 r. Instytut Geografii uroczyście obchodził 20-lecie swojego powstania. Z tej okazji w budynku Biblioteki Uniwersyteckiej odbyła się specjalna sesja okolicznościowa z udziałem JM Rektora UKW, prof. dr hab. Jacka Woźnego. Zasłużeni pracownicy otrzymali odznaczenia UKW oraz dyplomy uznania za wkład włożony w powstanie i rozwój ośrodka geograficznego w Bydgoszczy. Cennym wydarzeniem było ukazanie się monografii pt. "20 lat geografii w Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego 1995-2015", opracowanej i zredagowanej przez prof. Margaritę Ilievą. Warto także podkreślić, że w roku akademickim 2016/2017 kierunek geograficzny uzyskał akredytację na okres kolejnych 5 lat. 

Ryc. 4. Monografia opublikowana z okazji Jubileuszu 20-lecia Instytutu Geografii UKW

Rok akademicki 2017/2018 Instytut Geografii rozpoczął w nowej siedzibie, tj. w budynku zlokalizowanym przy Placu Kościeleckich 8. Poprawie warunków lokalowych towarzyszyły także zmiany kadrowe. Obowiązki Zastępcy Dyrektora od dr Alicji Goni przejął dr Dawid Szatten. W grupie nowozatrudnionych pracowników znaleźli się dr Monika Kozłowska-Adamczak (doktorat nadany w 2016 roku przez Radę Naukową Wydziału Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego – promotor prof. dr hab. A. Matczak) oraz specjaliści z zakresu geografii fizycznej i GIS dr hab. Michael Maerker i mgr Sebastian Czapiewski.

Ryc. 4,5. Nowa siedziba Instytutu Geografii UKW

Po wskazanych zmianach kadrowych Instytut zatrudniał: 5 profesorów tytularnych (prof. dr hab. Z. Babiński, prof. dr. hab. J. Falkowski, prof. dr hab. M. Grodzynskyi, prof. dr hab. A. Melnyk, prof dr hab. O. Obodovskyi); 7 profesorów uczelnianych (dr hab. E. Bendikova, dr hab. A. Dłużewska, dr hab. inż. W. Galor, dr hab. M. Ilieva, dr hab. Z. Podgórski, dr hab. E. Szkurłat, dr hab. Z. Śnieszko), 18 doktorów na stanowisku adiunkta (dr Michael Marker, dr M. Dombrowicz, dr P. Gierszewski, dr A. Gonia, dr R. Gotowski, dr M. Habel, dr inż. K. Harłoziński, dr M. Hojan, dr I. Józefowicz, dr M. Kozłowska-Adamczak, dr A. Krupa, dr H. Michniewicz-Ankiersztajn, dr D. Muszyńska-Jeleszyńska, dr M. Okoniewska, dr H. Rabant, dr M. Rurek, mgr D. Szatten, dr D. Szumińska), 1 starszego wykładowcę (dr M. Więcław), 3 asystentów (mgr Ż. Marciniak, mgr inż. G. Nadolny, kpt. ż. ś, mgr A. Tychoniec), pracownika administracyjnego (mgr J. Kamińska) oraz pracownika technicznego (mgr P. Twaróg).

Wskutek zmian ustawowych, które dokonały się w funkcjonowaniu systemu szkolnictwa wyższego w Polsce, został uchwalony nowy Statut Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego (Uchwała Nr 87/2018/2019 Senatu UKW z dnia 25 kwietnia 2019 r.). Instytut Geografii stał się samodzielną jednostką organizacyjną (Dyrektor Dr hab. Zbigniew Podgórski, prof. uczelni), funkcjonującą równolegle z innymi 9 Wydziałami oraz 9 Instytutami w strukturze Uniwersytetu, powołaną do prowadzenia działalności badawczej w dwóch dyscyplinach naukowych: nauki o Ziemi i środowisku oraz geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna. Ponadto, rozwiązanie Wydziału Kultury Fizycznej, Zdrowia i Turystyki spowodowało, że obsługa procesu dydaktycznego (w tym studentów) oraz działania mające na celu zapewnianie jakości kształcenia odbywają się w kolegiach. Instytut Geografii w tym zakresie podlega Kolegium III.

Pracownicy badawczo-dydaktyczni, zgodnie z posiadanym dorobkiem naukowym oraz kompetencjami potwierdzonymi stopniami i tytułami naukowymi zadeklarowali działalność badawczą w wymienionych wyżej dyscyplinach, ewentualnie wskazali (jako równoległą) jeszcze inną dyscyplinę, np. inżynieria lądowa i transport. Konieczność określenia specjalności naukowej stała się czynnikiem determinującym przekształcenia struktury Instytutu Geografii, która obecnie zasadniczo odbiega od modelu wypracowanego w latach 1995-2018. Funkcjonujące dotychczas zakłady naukowe zostały przekształcone lub scalone w katedry, a ponadto powołano jednostkę dydaktyczną podlegający Zastępcy Dyrektora ds. Kształcenia (dr Dawid Szatten). Zakład Dydaktyki tworzy 6 pracowników dydaktycznych Instytutu Geografii niezatrudnionych w katedrach oraz 3 osoby zatrudnione w ramach umów cywilnoprawnych do prowadzenia zajęć dydaktycznych.

Badania naukowe mieszczące się w zakresie dyscypliny – nauki o Ziemi i środowisku prowadzone są w Katedrze Rewitalizacji Dróg Wodnych (kierownik dr Michał Habel, prof. uczelni) oraz w Katedrze Geografii Krajobrazu (kierownik dr hab. Zbigniew Podgórski, prof. uczelni). Natomiast, pracownicy prowadzący działalność badawczą z zakresu geografii społeczno-ekonomicznej i turystyki tworzą skład osobowy Katedry Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Turystyki (kierownik dr hab. Anna Dłużewska, prof. uczelni). W Instytucie Geografii działa jako organ doradczy jej kierownika Rada naukowa, której Przewodniczącym jest prof. dr hab. Zygmunt Babiński. Z punktu widzenia rozwoju naukowego niezwykle ważnymi momentami było: nadanie w 2019 r. dr Danucie Szumińskiej stopnia naukowego dra hab. w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych, w dyscyplinie Nauki o Ziemi i środowisku (uchwała IGiPZ PAN w Warszawie), zatrudnienie dr hab. Haliny Kaczmarek i dr hab. Aleksandry Jezierskiej-Thöle na etaty prof. uczelni oraz awans na stanowisko profesora uczelni adiunktów legitymujących się wybitnym dorobkiem naukowym: dra Michaela Markera, dra Sergeya R. Chalova oraz dra Michała Habla.  

Obecnie Instytut Geografii tworzy 32 pracowników: 3 profesorów tytularnych, 9 profesorów uczelnianych, 10 adiunktów, 5 asystentów, 2 starszych wykładowców oraz samodzielny referent, specjalista i technik. Aktualny wykaz znajduje się na stronie Instytutu.

W 2019 r., z inicjatywy pracowników Katedry Rewitalizacji Dróg Wodnych, w budynku Instytutu Geografii powstało Centrum Informacji i Promocji Śródlądowych Dróg w Bydgoszczy, w ramach projektu EMMA i współpracy z Miastem Bydgoszcz. Wybuch pandemii COVID-19 miał ogromny wpływ na funkcjonowanie Instytutu Geografii oraz realizację procesu kształcenia w roku akademickim 2019/2020. W dniu 11 marca 2020 r. nastąpiło zawieszenie procesu dydaktycznego, a w kolejnych dniach i miesiącach jego przeniesienie do przestrzeni zdalnej. Na Uczelni sprawnie następowały decyzje i działania systemowe. Natomiast na poziomie Instytutu kontynuowano prace badawcze i dydaktyczne w nowej wirtualnej rzeczywistości. Stan ten trwał do końca roku akademickiego. W kwietniu 2020 r. zmarł długoletni pracownik Instytutu – prof. dr hab. Anatolij Melnyk.

Utrzymujące się zagrożenie wirusem SARS-CoV-2 w roku akademickim 2020/2021 spowodowało, iż proces kształcenia w Uniwersytecie przyjął formę hybrydową. Równocześnie następowały zmiany kadrowe – zatrudnienie dr hab. Haliny Kaczmarek w Katedrze Geografii Krajobrazu, dr hab. Aleksandry Jezierskiej-Thole w Katedrze Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Turystyki oraz mgr Patrycji Essing na połowie etatu w Zakładzie Dydaktyki. Nastąpiło zakończenie współpracy z dr Geraldine Queneherve oraz mgr Żanetą Marciniak. Pomimo utrudnień pandemicznych zrealizowano pod opieką dr hab. Aleksandry Jezierskiej-Thole wyjazd studyjny dla studentów IG do Niemiec (grant ze środków DAAD), a kierunek rewitalizacja dróg wodnych otrzymał certyfikat „Studia z przyszłością” oraz „Certyfikat nadzwyczajny – Lider jakości kształcenia” (luty 2021).

W roku akademickim 2021/2022 Minister Edukacji i Nauki przyznał Uniwersytetowi Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy kategorię naukową B+ w dyscyplinie nauki o Ziemi i środowisku, w której pracownicy Instytutu Geografii prowadzą działalność naukową. Do kolejnych sukcesów należy zaliczyć: pozytywną ocenę Polskiej Komisji Akredytacyjnej dla kierunku turystyka i rekreacja, przyznanie Brązowego Krzyża Zasługi dla dr Mirosława Rurka, Medalu Komisji Edukacji Narodowej dla dr Huberta Rabanta, Złotego Medalu za Długoletnią Służbę dla lic. Beaty Rinke oraz Srebrnego Medalu za Długoletnią Służbę dla mgr Joanny Kamińskiej. Dr hab. Danuta Szumińska, prof. uczelni uzyskała dofinansowanie grantu OPUS 21 „Uwalnianie zanieczyszczeń z wieloletniej zmarzliny (PER2Water)”, realizowanego na UKW. Skład osobowy Instytutu ulegał dalszym zmianom. Zatrudniona została dr Krystyna Kozioł (Katedra Geografii Krajobrazu), mgr inż. Marta Brzezińska (Katedra Rewitalizacji Dróg Wodnych), mgr Patrycja Essing (Katedra Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Turystyki) oraz mgr inż. Danuta Piekut (pracownik techniczny). Zaszły również zmiany wewnątrz jednostek, przejście mgr inż. Grzegorza Nadolnego do Zakładu Dydaktyki IG. Nastąpiło zakończenie współpracy z prof. Michaelem Maerkerem oraz dr inż. Kazimierzem Harłozińskim, który kontynuuje współpracę w ramach umowy cywilno-prawnej. Ponadto, należy zaznaczyć, iż Rada Naukowa przyjęła nową „Strategię rozwoju  Instytutu Geografii: wyznaczającą kierunki dalszej działalności, a stanowisko redaktora czasopisma „Geography and Tourism” objął dr Mirosław Rurek. Pod kątem dydaktycznym studenci Instytutu nadal uczestniczyli w kształceniu w trybie hybrydowym, a wiosną odbyła się tygodniowa szkoła letnia na rzece Tagiamento (Wenecja-Giulia) współorganizowana z Uniwersytetem w Udine. W okresie wakacyjnym do Instytutu Geografii dotarły smutne zawiadomienia o śmierci prof. dr hab. Mikhaiło Grodzinskyiego oraz prof. dr hab. Mieczysława Wojtasika. W nowy rok akademicki 2022/2023 Instytut Geografii wszedł odmieniony za sprawą generalnego remontu powierzchni wspólnych w budynku przy Placu Kościeleckich 8 oraz przekształcenia Instytutu w samodzielną jednostkę – Wydział Nauk Geograficznych (Zarządzenie Nr 77/2021/2022 Rektora Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego z dnia 30 września 2022 r.).

Rok akademicki 2022/2023 obfitował w liczne wydarzenia organizowane przez Wydział, były to m.in.: międzynarodowa konferencja „River sediment quality and quantity” – październik 2022 r., organizowana wspólnie z Międzynarodowym Stowarzyszeniem Hydrologów (IAHS), ogólnopolska konferencja XIII Sesja Paleolimnologiczna – marzec 2023 r., XXXVIII Seminarium Geografii Wsi pt. “Zielona gospodarka w rozwoju obszarów wiejskich” - wrzesień 2023 r., w ramach których prezentowane były naukowcom z zaproszonych jednostek z kraju i zagranicy m.in. wyniki badań prowadzonych przez pracowników Wydziału. Badania prowadzone na WNG zostały też zaprezentowane w trakcie uroczystej inauguracji roku akademickiego w formie wykładu inauguracyjnego pt. „Badania polarne wczoraj i dziś – czy jesteśmy gotowi na skutki zmian klimatu?” wygłoszonego przez dr hab. Danutę Szumińską, prof. uczelni (KPŚiG).

Na Wydziale przyjmowaliśmy gości z zagranicy, w tym z RPA, Niemiec, Czech i Włoch. W listopadzie 2022 roku, w ramach programu Visiting-professor “Stawiamy na rozwój UKW”, gościliśmy prof. Alberto Bossino z Uniwersytetu w Mediolanie, w grudniu 2022 roku prof. Jana Kropáčka z Uniwersytetu Karola w Pradze, a w  październiku 2023 roku prof. Stefana Schütte z Freie University w Berlinie. Wszyscy profesorowie wizytujący wygłosili kilkanaście wykładów dla studentów kierunku geografia oraz turystyka i rekreacja. Ostatni z profesorów przybliżył studentom i pracownikom zagadnienia dotyczące badań na temat przemian społecznych i gospodarczych w Afganistanie, Pakistanie i Indiach. Krótkie wizyty naukowców z zagranicy to m.in.: w maju 2023 r. na zaproszenie KGSEiT przyjechał dr Andrea Giampiccoli z Durban University of Technology, Departament of Hospitality and Tourism, RPA, który wygłosił wykład dla studentów dotyczący “Atrakcyjności turystycznej RPA”, zaś we wrześniu 2023 roku gościliśmy na Wydziale prof. Paolo Porto z Uniwersytetu w Calabrii.

Pozyskane granty i projekty umożliwiły pracownikom Wydziału kontynuowanie badań naukowych na rozpoznanych już obszarach badawczych, ale także na nowych terenach, m.in. na Alasce (pracownicy KPŚiG) oraz w delcie rzeki Mackenzie w Kanadzie (KRDW). Do zespołu pracowników badawczo-dydaktycznych dołączyła mgr Monika Szymańska-Walkiewicz (KRDW od 1.X.2022 r.) oraz dr Paolo Porto, prof. uczelni (KGK od 1.X.2023 r.).  

W roku akademickim 2022/2023 kierunek geografia (studia I oraz II stopnia) otrzymał pozytywną ocenę od Polskiej Komisji Akredytacyjnej, co stanowiło kolejny sukces na polu kształcenia. Równocześnie otwarto nabór na dwa kierunki studiów podyplomowych – geografia 2.0 oraz zarządzanie kryzysowe w środowisku (przekształcone ze studiów inżynierskich I stopnia funkcjonujących na Wydziale). Od roku akademickiego 2023/2024 na Wydziale zapoczątkowano kształcenie studentów Szkoły Doktorskiej UKW w ramach dyscypliny nauki o Ziemi i środowisku. Kształcenie III stopnia odbywa się w zakresie dwóch języków: polskiego oraz angielskiego.

W ramach promocji naszego Wydziału zorganizowaliśmy szereg imprez popularno-naukowych skierowanych m.in. do uczniów szkół średnich. W trakcie XII Bydgoskiego Festiwalu Nauki, 20-22.10.2022 pracownicy (KGSEiT i ZD) wygłosili wykład “Pamir-życie na końcu świata” oraz “MAROKO – ziemia czerwona, przez Marrakesz i Casablankę na brzegi Sahary”. W listopadzie, w ramach festiwalu SPINaj Naukę w Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy w Toruniu, dr Krystyna Kozioł (KPŚiG) wygłosiła wykład popularnonaukowy pt. „Kryzys klimatyczny. Ślad węglowy”. W październiku 2022 roku obchodziliśmy Dzień Krajobrazu (pracownicy Wydziału wsparli również obchody Dnia Krajobrazu organizowane przez Krajeński Park Krajobrazowy), w kwietniu Dzień Geografa, zaś w czerwcu 2023 roku Dzień Turystyki. Na płaszczyźnie współpracy Wydziału z BYLOT, w gmachu WNG, odbyło się pierwsze wspólne wydarzenie pt. „Giełda Produktów Turystycznych”, także na gruncie wspólnym, tym razem z Zespołem Szkół Budowlanych w Bydgoszczy współorganizowaliśmy Dzień GISu. Dr Krystyna Kozioł stała się też jedną z „Women of impact” na wystawie National Geographic pt. „Kobiety: czas zmian – historie kobiet w obiektywie National Geographic", poświęconej przełomowym dokonaniom kobiet z całego świata.